In de zoektocht naar een haardplaat is het heel belangrijk dat de grootte van een haardplaat passend is.
Hoe groot een openhaard plaat moet zijn hangt af van vier zaken:
- De omvang van de haard
- De omvang van uw haardvuren
- De gewenste warmte uitstraling: een zo groot mogelijke openhaardplaat biedt de meeste bescherming van de achterwand en heeft het grootste radiatoreffect
- Uw smaak
Samenhang grootte van haardplaat en haard
We beschrijven de samenhang tussen grootte van de kachelplaat en de haard hieronder voor 3 soorten haarden:
- Haarden met een rechthoekige stookvloer
- Haarden met een taps toelopende stookvloer
- Haarden met een licht voorover hellende achterzijde
Haarden met een rechthoekige stookvloer
De breedte van een openhaardplaat kan even groot zijn als de breedte van de achterkant van de haard. Houdt daarbij rekening met de kleine variaties in de breedte bij zowel de haard als de haardplaat doordat beide vaak met mensenhanden vervaardigd zijn. In Franse kastelen zie je vaak dat haardplaten de gehele achterkant van een haard opvullen. Het voordeel is dat de uitstraling van warmte van de plaat dan ook maximaal is.
Nadeel is echter dat je in haarden die een rechthoekige bodem hebben minder goed ziet dat er een haardplaat in de haard staat als de haard niet brand. Met een mooie haardplaat kan dat jammer zijn. In dat geval is het te adviseren om minimaal 5 - 10 cm aan beide zijden en aan de bovenkant van de haardplaat open te laten.
Haarden met een taps toelopende stookvloer
Bij een taps toelopende haard en stookvlak, waarbij de voorkant van de haard breder is dan de achterkant van de haard, is het vaak juist wel mooier om de achterwand zoveel mogelijk op te vullen met de haardplaat. De achterkant van de haard is in verhouding met de voorkant relatief klein, waardoor er optisch ruimte is naast de haardplaat. Je ziet de haardplaat dus altijd wel goed.
De maximale hoogte van een haardplaat is overigens de hoogte tot het begin van het stookkanaal. Als de haardplaat in het stookkanaal komt, kan deze de trek van het stookkanaal negatief beïnvloeden.
In een taps toelopende haard is het vaak juist wel mooier om de achterwand zoveel mogelijk op te vullen met de haardplaat.
Maar het blijft natuurlijk ook een kwestie van uw persoonlijke smaak.
Haarden met een licht voorover hellende achterzijde
Veel haarden hebben tegenwoordig een licht voorover hellende achterkant. Op zich kan een haardplaat gerust wat schuin staan, mits goed bevestigd met hittebestendige montagebeugels. Soms doet men dit zelfs expres om de haardplaat nog heter te laten worden (volgens ons is dit niet nodig, aangezien een haardplaat altijd zeer heet wordt als er tegen de plaat gestookt wordt).
Een goede manier om een haardplaat van een bepaalde grootte en vorm vooraf in uw voorover hellende haard te visualiseren, is om een stuk karton van die maat en vorm in uw open haard te bevestigen. Overigens kan dit in de andere twee voorgaande haardmodellen ook een goede manier zijn om in te schatten of de haardplaat niet te groot of te klein is.
Samenhang grootte vuur en haardplaat
Voor de bescherming van de achterwand van de haard behoeft de haardplaat als hittebestendige plaat minimaal de breedte van het maximale vuur te hebben. De maximale hitte van de muur achter het vuur is bij een normaal haardvuur op ongeveer 30 cm hoogte boven de stookvloer, dus veel hoger dan 40 – 50 cm boven de stookvloer behoeft de vuurplaat niet te zijn. Bij grotere vuren ligt die hoogte hoger dan 30 cm en vanzelfsprekend ook een grotere haardplaat nodig zijn.
Samenhang straling en grootte en dikte van de haardplaat
Hoe breder en hoger de haardplaat is, hoe sterker de uitstraling naar de kamer. Als een plaat daarnaast dikker is (d.w.z. zwaarder is) zal de gietijzeren plaat de warmte langer als een radiator vasthouden en blijven stralen, ook als het vuur minder is. Grote en zware platen (>100 kg) die een hele dag gestookt zijn, zullen de dag erop nog steeds een zachte, gelijkmatige warmte uitstralen.
Smaak en vorm en grootte van de haardplaat
Over het algemeen zijn de volgende combinaties minder mooi:
- Een haardplaat die smaller is dan de haardkorf of bokken-met-rooster. Ook als die breedte niet helemaal gebruikt wordt voor het vuur.
- Een hele kleine haardplaat in een hele grote haard
- Een gietijzeren haard plaat die breder is dan hoog in een haard die hoger is dan breed en vice versa
Er kunnen natuurlijk andere redenen zijn van bovenstaande principes af te wijken. Over smaak valt niet te twisten en veel keuzes zijn afhankelijk van uw eigen smaak.
Een goede manier om een haardplaat van een bepaalde grootte en vorm vooraf in uw haard te visualiseren, is om een zwarte vuilniszak of stuk karton van die maat en vorm in uw open haard te bevestigen.
Andere keuze overwegingen
Het is vaak erg mooi als de stijl van de open haard plaat aansluit bij de stijl van de haard. De oudste vuurplaten dateren uit 1500 en haardplaten hebben de architectonische stijlen gevolgd. Een haardplaat uit een bepaalde stijlperiode past goed bij een haard of een huis met dezelfde stijl. Zoals bijvoorbeeld een barokke haardplaat bij een barokke haard of een neoklassieke haardplaat bij een neoklassieke haard. Tegelijkertijd kan een oude haardplaat een mooi geheel vormen met een moderne haard. Een oude haardplaat geeft instant sfeer aan de haard.
De kleur van de haardplaat. Dit is bruin of zwart. Bruine haardplaten zijn vaak bruin omdat ze zijn schoongemaakt en de roest patina bewaard is. Bij gebruik in de haard worden de bruine kachelplaten door het vuur in het middengedeelte wel weer zwart. Zwarte haardplaten zijn behandeld met kachelpoets. Bruine haardplaten kunnen altijd zwart geleverd worden, maar zwarte kunnen niet meer bruin gemaakt worden.
Bezoek onze webshop
Onze huidige online collectie van 500+ antieke en vintage haardplaten
Meer weten
Alles wat je moet weten om een haardplaat te kiezen
Hoe bevestig ik een haardplaat in de open haard?
Tips voor het het gebruik van een haardplaat
De geschiedenis van de haardplaat in vogelvlucht
Wat te doen met een scheur in een haardplaat?
Hoe zorg ik dat mijn haard warm stookt?
Hoe decoreer ik mijn open haard?