Haardscherm: veiligheid en potentieel zeer decoratief
De belangrijkste functie van een haardscherm is het vergroten van de veiligheid. Enerzijds door het voorkomen dat vonken uit het vuur in de kamer komen en anderzijds door te voorkomen dat kinderen en huisdieren bij het vuur kunnen komen.
Daarnaast bestaan er ook decoratieve haardschermen of zomer haardschermen. Deze dienen slechts om de haardopening te verfraaien en daar speelt de maat van het haardscherm uiteraard geen rol.
Hoe groot een spatscherm voor de open haard moet zijn om uw tapijt, vloer en levende have te beschermen hangt af van vier zaken:
- Het soort hout waarmee u stookt
- De omvang en/of hoogte van uw haardvuren
- De omvang van de haard
- Uw smaak of eigen voorkeur
Het soort hout waarmee u stookt
De meeste oude en antieke haardschermen zijn ongeveer 50 cm hoog, waarbij de gemiddelde stookhoogte op haardbokken en een rooster of in een haardkorf ongeveer 10 cm hoog is. Deze hoogte van het openhaard scherm is voldoende als er minimaal 2 jaar gedroogd en langzaam brandend hout gestookt wordt, zoals beuken-, eiken- en berkenhout. Snel brandende houtsoorten als vuren-, dennen- en populierenhout produceren zoveel vonken dat alleen een hermetische afsluiting van de haard met de vonkenvanger voldoende bescherming levert.
Omvang en hoogte van het haardvuur
Gemiddeld gesproken wordt op een hoogte van 10 cm boven de stookvloer gestookt. Als er droog hout wordt gestookt en het vuur van een gemiddelde hoogte is, dan is een hoogte van 50 cm voor een haardscherm voldoende. Als het vuur zich hoger boven de stookvloer bevindt dan moet de minimale hoogte van het haardscherm ook navenant aangepast worden. Ditzelfde geldt als u zeer grote vuren maakt, waardoor de stookhoogte ook hoger komt te liggen en het vuur hoger brandt.
Omvang en hoogte van de openhaard
Hoe breed moet het haardscherm zijn?
De breedte van een haardscherm met één paneel moet minimaal 5 cm groter zijn dan de breedte van de voorkant van de haard. Hoeveel groter dan 5 cm is een kwestie van smaak.
Openhaard schermen met meerdere panelen hebben minimaal 10 cm van hun maximale breedte nodig om zelfstandig te kunnen staan. De functionele breedte is dus 10 cm minder dan de totale breedte. Als het haardscherm in de haard staat is het niet altijd nodig om de volledige breedte van de voorkant van de haard te vullen om alle vonken te weren. Het is belangrijk om goed uit te meten welke minimale breedte van het scherm nodig is. U kunt dit uitmeten door de breedte van panelen op de vloer na te bootsen met reepjes papier, stukjes touw of iets dergelijks. Daardoor maakt u het zeer inzichtelijk bij welke breedte van het haardscherm vonken de haard niet meer uit kunnen. U kunt ook met de benodigde breedte van het scherm ‘spelen’ door het scherm meer of minder in de haard te zetten.
Bij een haard met een taps toelopende stookvloer zal dit effect nog sterker zijn dan bij haarden met een rechthoekige stookvloer.
Op dezelfde wijze kunt u ook nabootsen hoe een openhaardscherm om de vuurbokken met haardrooster of de haardkorf heen gaat.
Het voordeel van het plaatsen van het haardscherm in de haard, en niet ervoor, is dat het openhaard scherm minder aandacht trekt en de schoonheid van de haard beter in beeld blijft. Daarnaast zorgt plaatsing van het vonkenscherm in de haard dat de kamer groter lijkt dan bij een plaatsing voor de openhaard. Dit effect geldt overigens ook voor een haardscherm van één paneel wat direct voor de haardopening staat.
In verschillende kamers zullen daarom verschillende oplossingen passend zijn.
Hoe hoog moet het haardscherm zijn?
Ongeacht de hoogte van de haardopening zelf, is in principe een haardscherm van 50 cm hoogte voldoende als een rustig vuur met voldoende droog en niet te snel brandend hout wordt gestookt en maximaal op 10 cm hoogte.
Moet het haardscherm de hele haardopening afsluiten?
In dat geval is het dus niet nodig om de opening van de haard volledig af te sluiten als deze hoger is dan 50 cm. Het heeft zelfs voordelen om dat niet te doen. Namelijk een door een haardscherm volledig afgesloten haardopening, laat veel minder uitstraling van warmte toe dan wanneer dit niet volledig is afgesloten. Ook het materiaal van het haardscherm speelt daarbij een rol: hoe dichter geweven het gaas, hoe minder warmte het scherm doorlaat. Uiteraard moet het gaas wel voldoende dicht geweven zijn om de vonken tegen te houden.
Het nadeel van een hoog haardscherm is dat het vuur meer door het haardscherm heen gezien wordt dan wanneer het lager zou zijn.
Persoonlijke veiligheidsbeleving
Het komt tegenwoordig veel voor dat mensen het veiliger vinden om een veel hoger spatscherm te gebruiken ook als hier geen directe reden voor is. Hier is in principe niets op tegen uiteraard. ‘Better safe than sorry.’
Het nadeel is dat er dan meer door het haardscherm gekeken moet worden, dan als de vonkenvanger wat lager was geweest.
Een Engelse fender loste dit dilemma tussen zicht op het vuur en veiligheid op door het haardscherm nog verder van het vuur te verwijderen (behoorlijk vóór de haard), vaak met een metalen bodem voor het opvangen van vonken, waardoor de hoogte wat minder kon worden, en het vuur beter zichtbaar is.
Laat u adviseren
Mocht u nog twijfelen welk haardscherm zou passen, dan kunt u ons gerust bellen (06-53493998) of mailen ([email protected]). Met de maten van uw haard en eventueel een foto kunnen we ongetwijfeld een goed advies geven.
Bezoek onze webshop
Meer weten
Het beste decoratieve haardscherm in onze ogen
Tien tips om een haardscherm te kiezen
Wat is het doel van een haardscherm?
Hoe decoreer ik mijn open haard?
Leuke cadeau-ideeën voor open haard liefhebbers
